Ông Nguyễn Quốc Hận, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau, Ủy viên Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội - chủ trì phiên thảo luận

Tại Tổ thảo luận số 8, các đại biểu Quốc hội Đoàn Cà Mau phát biểu nhiều ý kiến tập trung vào các vấn đề về hoàn thiện thể chế, tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn thi hành pháp luật, và thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hội nhập quốc tế.

Đại biểu Lê Thị Ngọc Linh: Bảo đảm tính thống nhất pháp luật và minh bạch trong định giá tài sản sở hữu trí tuệ

Phát biểu tại tổ, đại biểu Lê Thị Ngọc Linh, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, Ủy viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, khẳng định sự cần thiết phải sửa đổi, bổ sung Luật Sở hữu trí tuệ để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế tri thức, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Đại biểu cho rằng việc sửa đổi, bổ sung 73 điều, thêm 2 điều và bãi bỏ 8 điều của Luật hiện hành là cần thiết nhằm khắc phục những bất cập, chồng chéo, đồng thời bảo đảm tính thống nhất, minh bạch và khả thi trong áp dụng.

Tuy nhiên, đề nghị Ban soạn thảo cần cụ thể hóa một số khái niệm và quy định liên quan, nhất là về bảo hộ tài sản trí tuệ được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo (AI), cũng như việc ghi nhận giá trị tài sản và ủy quyền đại diện trong thủ tục về quyền sở hữu công nghiệp, để tránh xung đột pháp lý với các luật khác.

Về quy định tại khoản 1 Điều 8a, đại biểu cơ bản thống nhất nhưng đề nghị làm rõ tiêu chí xác định “chưa đáp ứng điều kiện ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán”, và bổ sung quy định cụ thể hơn về phương pháp định giá, tài liệu chứng minh, thời điểm xác định và trách nhiệm của chủ sở hữu. Việc này giúp bảo đảm tính minh bạch, giảm rủi ro tranh chấp và thống nhất giữa Luật Sở hữu trí tuệ với Luật Kế toán.

Đối với quy định về ủy quyền đại diện (khoản 3 Điều 107), đại biểu chỉ rõ sự chưa thống nhất với Điều 140 Bộ luật Dân sự, khi quy định văn bản ủy quyền “vô thời hạn”. Đại biểu đề nghị rà soát lại để đảm bảo tính thống nhất hệ thống pháp luật, tránh mâu thuẫn, giảm rủi ro khi người ủy quyền muốn chấm dứt ủy quyền hoặc xảy ra tranh chấp.

Đại biểu Lê Thị Ngọc Linh đề nghị làm rõ các quy định về định giá tài sản sở hữu trí tuệ và bảo đảm tính thống nhất pháp luật.

Đại biểu Đinh Ngọc Minh: Đề xuất phân cấp trong cấp bằng sáng chế để thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Phát biểu về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, đại biểu Đinh Ngọc Minh, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, nêu thực trạng việc cấp bằng sáng chế, bằng sở hữu công nghiệp còn chậm, có trường hợp kéo dài 3 - 4 năm, gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Đại biểu đề nghị xem xét cơ chế cấp bằng theo hai giai đoạn: cấp tạm thời và cấp chính thức, trong đó giao thẩm quyền cấp tạm thời cho địa phương nhằm đẩy nhanh tiến độ, sau thời gian giám sát nếu không có tranh chấp hoặc khiếu kiện thì mới cấp chính thức.

Theo đại biểu, phân cấp cho địa phương như mô hình đã áp dụng trong quản lý thuốc bảo vệ thực vật là hướng đi phù hợp, vừa tăng tính chủ động, vừa giảm tải cho cơ quan trung ương, góp phần khuyến khích hoạt động đổi mới sáng tạo.

Đại biểu Đinh Ngọc Minh đề xuất phân cấp, phân quyền trong cấp bằng sáng chế để đẩy nhanh tiến độ và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Đại biểu Trần Thị Thu Đông: Bảo vệ bản quyền văn học nghệ thuật trong môi trường số

Phát biểu tại tổ, đại biểu Trần Thị Thu Đông, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, Ủy viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, nhấn mạnh rằng việc sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ lần này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc bảo hộ bản quyền tác giả trong lĩnh vực văn học nghệ thuật, nơi hội tụ tâm huyết, trí tuệ và bản sắc văn hóa dân tộc.

Đại biểu nêu 3 nhóm vấn đề trọng tâm: (1) Làm rõ khái niệm “xâm phạm bản quyền trong môi trường số”, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan văn hóa, công an và tòa án trong phát hiện, xử lý vi phạm; (2) Bổ sung quy định về tác phẩm do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra, bảo đảm cân bằng giữa phát triển công nghệ và quyền lợi của người sáng tạo, tránh xung đột pháp lý quốc tế;

(3) Minh bạch hóa định giá tài sản trí tuệ và quản lý bản quyền, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về bản quyền văn học nghệ thuật, áp dụng công nghệ số, đặc biệt là blockchain, để ngăn ngừa vi phạm và bảo vệ quyền lợi tác giả.

Đại biểu nhấn mạnh: “Khi bảo vệ quyền tác giả, chúng ta không chỉ bảo vệ quyền lợi vật chất của người sáng tạo, mà còn bảo vệ nền tảng văn hóa, nhân phẩm và trí tuệ Việt Nam trong kỷ nguyên toàn cầu hóa dữ liệu.”

Đại biểu Trần Thị Thu Đông kiến nghị tăng cường bảo hộ bản quyền văn học, nghệ thuật trong môi trường số.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh: Khai thác tài sản trí tuệ thành nguồn lực phát triển doanh nghiệp

 Thảo luận cùng nội dung, đại biểu Nguyễn Duy Thanh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Cà Mau, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cho rằng doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, chưa coi trọng tài sản trí tuệ như tài sản kinh doanh thực thụ, dẫn đến lãng phí nguồn lực sáng tạo.

Đại biểu đề nghị xây dựng quỹ bảo lãnh tín dụng cho tài sản trí tuệ, cho phép doanh nghiệp dùng bằng sáng chế, nhãn hiệu để thế chấp vay vốn, đồng thời hình thành trung tâm thẩm định giá tài sản trí tuệ quốc gia nhằm định giá, chuyển giao công nghệ minh bạch.

Đại biểu cũng kiến nghị đưa giáo dục sở hữu trí tuệ vào chương trình phổ thông và đại học, đặc biệt trong các ngành kinh tế, công nghệ, luật học – giúp thế hệ trẻ hiểu rõ và biết khai thác tài sản trí tuệ trong sản xuất, kinh doanh.

Lấy ví dụ về nước mắm Phú Quốc, đại biểu nêu bài học khi thương hiệu bị quốc gia khác đăng ký trước tại thị trường quốc tế, nhấn mạnh sự cần thiết phải hỗ trợ người dân, doanh nghiệp trong bảo hộ nhãn hiệu và phát triển thương hiệu địa phương.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh đề nghị hình thành quỹ bảo lãnh tín dụng và trung tâm thẩm định giá tài sản trí tuệ quốc gia.

 
Đại biểu Trần Thị Hoa Ry: Bổ sung tiêu chuẩn giám định tư pháp và xã hội hóa thi hành án dân sự

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, góp ý vào Dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) và Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi).

Về Luật Giám định tư pháp, đại biểu thống nhất với việc quy định rõ tiêu chuẩn của giám định viên tư pháp, đồng thời đề nghị mở rộng đối tượng giám định viên tư pháp theo vụ việc cho cả những người không có bằng đại học nhưng có ít nhất 5 năm kinh nghiệm chuyên môn trong lĩnh vực đặc thù, kèm theo xác nhận năng lực của cơ quan quản lý hoặc tổ chức nghề nghiệp chuyên ngành.

Đại biểu cho rằng quy định này vừa đảm bảo chất lượng giám định, vừa phát huy trí tuệ của đội ngũ chuyên gia thực tiễn.

Về Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), đại biểu nhấn mạnh 5 nội dung trọng tâm: (1) Bảo đảm quyền sử dụng tiếng nói, chữ viết của người dân tộc thiểu số trong thi hành án, đồng thời quy định trách nhiệm của cơ quan thi hành án dân sự bố trí hoặc đề nghị bố trí phiên dịch khi cần thiết; (2) Bổ sung nguyên tắc phối hợp giữa cơ quan thi hành án và các cơ quan hữu quan trong xác minh tài sản, nhằm nâng cao hiệu quả thi hành án; (3) Đẩy mạnh xã hội hóa một số hoạt động thi hành án dân sự, giảm tải cho cơ quan quản lý trong bối cảnh tinh gọn bộ máy; (4) Tạo điều kiện cho đương sự bằng việc chấp nhận trích lục bản án hoặc bản án điện tử khi yêu cầu thi hành án; (5) Bổ sung quy định về bảo quản, tạm giao khai thác tài sản là di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia do công dân sở hữu, bảo đảm hài hòa giữa quyền sở hữu và yêu cầu thi hành án.

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry góp ý mở rộng tiêu chuẩn giám định viên tư pháp và tăng cường xã hội hóa thi hành án dân sự.

Những ý kiến phát biểu của các đại biểu Quốc hội Đoàn Cà Mau tại phiên thảo luận tổ sáng 05/11 đã đóng góp quan trọng và toàn diện cho quá trình hoàn thiện các dự án luật được Quốc hội xem xét. Từ đề xuất minh bạch hóa tài sản trí tuệ, tăng cường bảo hộ bản quyền trong môi trường số, mở rộng tiêu chuẩn giám định tư pháp, xã hội hóa thi hành án dân sự đến phân cấp trong cấp bằng sáng chế, các ý kiến đều hướng tới mục tiêu xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, hiện đại, minh bạch và khả thi, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ, góp phần cùng Quốc hội hoàn thiện thể chế, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững đất nước.

                                                                                                                                Lê Hằng