Ảnh: Hội trường thảo luận Dự thảo Luật báo chí (sửa đổi)

Tại điểm a, khoản 1, Điều 9 về những hành vi bị cấm trong hoạt động báo chí quy định "xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân", đại biểu nhận thấy, hiện nay có hiện tượng không xuyên tạc, không phỉ báng chính quyền nhân dân nhưng lại phủ nhận sự tồn tại của chính quyền nhân dân hiện tại theo phương cách thừa nhận thành tựu, ca ngợi những gì chính quyền nhân dân đã đạt được trong lịch sử, nhưng trong giai đoạn lịch sử hiện tại với xu hướng loài người đã và đang đi vào giai đoạn văn minh hậu công nghiệp nên chính quyền nhân dân hiện tại không còn vai trò lịch sử nữa, cần phải nhường vai trò lịch sử cho chính quyền khác, v.v.. Những hành vi đó còn nguy hiểm hơn cả hành vi xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân, cần cấm trong hoạt động báo chí. Đại biểu đề nghị bổ sung vào điểm a, khoản 1, Điều 9 hành vi phủ nhận chính quyền nhân dân, đó là "xuyên tạc, phỉ báng, phủ nhận chính quyền nhân dân".

Về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận trên báo chí của công dân, tại Chương II. Theo đại biểu, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân quy định tại khoản 3, Điều 11 dự thảo là: "công dân được góp ý kiến phê bình, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo trên báo chí đối với các tổ chức Đảng, cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội và thành viên của các tổ chức đó". Đại biểu cho rằng, quyền góp ý kiến, phê bình, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân trên báo chí là một kênh quan trọng để công dân thực hiện quyền của mình được Hiến pháp quy định. Công dân không chỉ góp ý, phê bình, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo trên báo chí đối với các tổ chức Đảng, cơ quan nhà nước mà còn có quyền này đối với cán bộ, công chức trong bộ máy Nhà nước và trong các cơ quan Đảng, nhưng dự thảo luật lại không thấy quy định quyền này của công dân. Đề nghị bổ sung đối tượng là cán bộ, công chức trong bộ máy Nhà nước, trong các cơ quan Đảng vào đối tượng góp ý phê bình, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân trên báo chí.

Về loại hình hoạt động của cơ quan báo chí tại khoản 1, Điều 21 xác định cơ quan báo chí hoạt động theo loại hình đơn vị sự nghiệp có thu. Đại biểu cho rằng quy định như vậy chưa bao quát, chưa phù hợp với đối tượng được thành lập cơ quan báo chí tại Điều 14. Theo Báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông, cả nước có trên 800 cơ quan báo chí với gần 1.500 ấn phẩm, 68 đài phát thanh truyền hình, đại bộ phận báo đài hiện nay vẫn được Nhà nước bao cấp toàn bộ hoặc một phần. Do, đó để giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước và nâng cao chất lượng báo chí, đề nghị cần xác định rõ trong luật 3 loại hình báo chí.

Một là, một số cơ quan báo chí của Trung ương, Đảng, Quốc hội, Chính phủ như Báo Nhân dân, Báo Đại biểu nhân dân, Tạp chí Cộng sản, Thông tấn xã Việt Nam, Đài truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam được đảm bảo kinh phí hoạt động thường xuyên.

Hai là, các cơ quan báo chí hoạt động theo loại hình sự nghiệp có thu cần bảo đảm cân đối thu chi.

Ba là, các cơ quan báo chí hoạt động theo loại hình doanh nghiệp kinh doanh có điều kiện cần thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước như các doanh nghiệp thuộc khối văn hóa. Điều này sẽ phù hợp với quy định tại khoản 2, Điều 21 là nguồn thu của cơ quan báo chí bao gồm thu từ hoạt động kinh doanh. Trên cơ sở quy định này, luật sẽ giao cho Chính phủ ban hành nghị định để xác định lộ trình cho các bộ, ngành địa phương tổ chức sắp xếp lại cơ quan báo chí của mình phù hợp với yêu cầu phát triển và khả năng của ngành kinh tế.

Về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí tại Điều 4. Đại biểu đề nghị xem xét tách hai khoản của điều luật thành 2 khoản cụ thể quy định về nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí để việc thực thi luật đảm bảo hiệu lực, hiệu quả và giám sát của các cơ quan có thẩm quyền được thuận lợi hơn. Đồng thời, nên xem xét thay cụm từ "của báo chí" thành cụm từ "hệ thống báo chí" để quy định được chính xác, vì báo chí là một sản phẩm chứ không phải là chủ thể hành động.

Một số đại biểu đóng góp về xử lý vi phạm trong lĩnh vực báo chí; xem xét, bổ sung quy định về việc xử lý vi phạm đối với các trường hợp tổ chức, cá nhân cản trở hoạt động báo chí, hoặc né tránh không cung cấp thông tin cho báo chí đúng theo quy định của pháp luật, hoặc cung cấp thông tin sai sự thật cho báo chí; quy định trách nhiệm hình sự đối với các trường hợp hành hung, truy sát nhà báo trong tác nghiệp, nhằm tạo hành lang pháp lý bảo vệ tốt an toàn tính mạng của nhà báo khi tác nghiệp, góp phần không nhỏ trong phát hiện và đưa ra ánh sáng các vụ tiêu cực trong xã hội hiện nay, phát huy vai trò phản biện xã hội của báo chí; cấm phân biệt đối xử khi cung cấp thông tin cho các cơ quan báo chí; về các thủ tục hành chính trong quản lý báo chí; về việc sắp xếp lại cơ quan báo chí và nâng cao hiệu lực, hiệu quả chất lượng đội ngũ để không chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, về lãng phí nguồn lực và cơ sở vật chất, tài chính, cũng như làm tăng thêm gánh nặng của ngân sách…

Thúy Hằng