Báo cáo kết quả giám sát cho thấy, trên cơ sở các chủ trương, chính sách và chỉ đạo của Trung ương, Đề án Nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của tỉnh Cà Mau đến năm 2020 và Kế hoạch số 57/KH-UBND ngày 17/8/2016 của UBND tỉnh Cà Mau được triển khai đến các sở, ngành tỉnh và UBND các huyện, thành phố. Kết quả năm 2016, chỉ số PCI của tỉnh Cà Mau có bước cải thiện đáng kể, đạt 56,36 điểm (tăng 1,96 điểm so với năm 2015) và xếp thứ 54/63 tỉnh, thành phố trong cả nước (tăng 05 hạng so với năm 2015). Có một số chỉ số tăng điểm so với năm 2015 và cao hơn so với điểm trung vị cả nước như: thiết chế pháp lý, tiếp cận đất đai, chi phí không chính thức và cạnh tranh bình đẳng. Với kết quả đó cho thấy, có sự cải thiện đáng kể về PCI của tỉnh Cà Mau trong năm 2016, phản ánh sự nỗ lực quyết tâm rất cao của chính quyền các cấp và cộng đồng doanh nghiệp trong tỉnh.

Đồng chí Nguyễn Sơn Ca, Trưởng Đoàn Giám sát phát biểu ý kiến tại cuộc giám sát PCI
tại UBND Thành phố Cà Mau

PCI của tỉnh Cà Mau năm 2016 tuy có sự chuyển biến tích cực nhưng chưa nhiều; chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra cũng như sự mong đợi của người dân và cộng đồng doanh nghiệp. Năm 2016 Cà Mau có 4/10 chỉ số tăng điểm và cao hơn điểm trung vị so với cả nước, còn lại 6/10 chỉ số thành phần bị giảm điểm so với năm 2015 và thấp hơn so với điểm trung vị cả nước như: dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp, chi phí gia nhập thị trường, đào tạo lao động và tính năng động. Trong 03 năm gần đây, tỉnh Cà Mau đều xếp thứ 13/13 tỉnh, thành trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Qua giám sát, Ban Pháp chế đã xác định một số khó khăn, hạn chế chủ yếu như sau:

- Vai trò của doanh nghiệp dân doanh trong nền kinh tế chưa được coi trọng và phát huy đúng mức. Không ít doanh nghiệp còn thờ ơ với các chính sách nâng cao chỉ số PCI ở địa phương nên khi được hỏi về chỉ số PCI, một số doanh nghiệp cho biết chưa biết rõ hoặc hiểu khá mơ hồ.

- Một bộ phận không nhỏ doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế trong tỉnh chưa thường xuyên được sự quan tâm, hướng dẫn, hỗ trợ tích cực từ phía các cơ quan nhà nước. Doanh nghiệp dân doanh loại nhỏ và siêu nhỏ chiếm tỷ lệ khá lớn nhưng cơ hội để tiếp cận nguồn vốn, tìm kiếm cơ hội kinh doanh, giải quyết một số thủ tục hành chính thường gặp khó khăn, chưa được hỗ trợ kịp thời.

- Một số doanh nghiệp khi thực hiện một số thủ tục đầu tư phục vụ sản xuất, kinh doanh của mình chưa được sự hướng dẫn, hỗ trợ kịp thời của các cơ quan chức năng. Cá biệt, có doanh nghiệp còn bị làm khó và thiếu sự hợp tác của chính quyền và các cơ quan có liên quan trong một số hoạt động. Tính minh bạch trong việc công khai các thủ tục hành chính, các dự án kêu gọi đầu tư chưa được các cơ quan chức năng chú ý nhiều.

- Việc xây dựng mối quan hệ và tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp... mặc dù rất mong muốn nhưng doanh nghiệp chưa biết cách để tiếp cận; chưa được quan tâm, hỗ trợ kịp thời từ phía các cơ quan công quyền; các hoạt động tiếp xúc, đối thoại với doanh nghiệp chưa nhiều, nội dung đối thoại chưa thiết thực để thu hút các doanh nghiệp tham gia… Hiện tượng lợi ích nhóm, tranh thủ sự quen thân để xin thực hiện dự án... còn khá phổ biến. 

Cũng từ thực tế giám sát của Ban Pháp chế HĐND tỉnh cho thấy, lãnh đạo tỉnh Cà Mau đã rất coi trọng và quyết liệt trong vấn đề cải thiện chỉ số PCI trong quá trình chỉ đạo, điều hành nền kinh tế. Kết quả từ những năm qua đã chứng minh sự chỉ đạo UBND tỉnh và các sở, ngành tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ được giao là rất tích cực, có sự chủ động phối hợp tìm kiếm giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cải thiện chỉ số PCI của tỉnh. Song do nhiều nguyên nhân, chưa mang lại hiệu ứng tích cực, chỉ số PCI chưa được cải thiện đáng kể. Vì sao PCI tỉnh Cà Mau nhiều năm luôn ở vị trí thấp so với cả nước và khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long? Tìm và chỉ ra cho được nguyên nhân cốt lõi nhất để có giải pháp khắc phục là việc làm rất cần thiết hiện nay. Xin nêu một số nguyên nhân chủ yếu sau:

- Công tác thông tin, tuyên truyền, quảng bá nâng cao nhận thức, hiểu biết về PCI cho các đối tượng cán bộ, công chức, viên chức, người dân và các nhà doanh nghiệp đã qua chưa nhiều; thường chỉ giới hạn ở các cuộc hội nghị triển khai do tỉnh tổ chức. Phương pháp, hình thức còn đơn điệu, chưa đủ sức hấp dẫn thu hút mọi người tìm hiểu về PCI và tích cực tham gia các hoạt động góp phần cải thiện và nâng cao chỉ số PCI của tỉnh. Nhóm đối tượng doanh nghiệp dân doanh loại nhỏ và siêu nhỏ chưa được quan tâm nhiều và hỗ trợ khi cần thiết.

- Chính quyền các cấp, nhất là các cơ quan, đơn vị giữ vai trò chủ công thực hiện các chỉ số thành phần PCI đã qua thường vẫn đi theo lối mòn, chưa có những giải pháp, mô hình, cách làm mới, sáng tạo trong các hoạt động để thu hút doanh nghiệp cùng thực hiện, tham gia đồng hành cùng với tiến trình kiến tạo, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Bản thân doanh nghiệp cũng chưa thật sự quan tâm; chưa mạnh dạn lên tiếng, phản ánh những khó khăn, vướng mắc của mình.

- Các chỉ số thành phần PCI của tỉnh bị giảm điểm so với năm 2015 và thấp hơn so với điểm trung vị cả nước; các chỉ tiêu cụ thể trong các chỉ số thành phần có chuyển biến tiêu cực chưa được UBND tỉnh và các cơ quan chức năng xem xét, phân tích, đánh giá một cách sâu sắc, thấu đáo về thực trạng, kết quả, khó khăn, tồn tại, vướng mắc và nguyên nhân, nên chưa có các chủ trương và giải pháp hữu hiệu để phát huy nhân tố tích cực và khắc phục tiêu cực.

Qua đó, Ban Pháp chế HĐND tỉnh Cà Mau đã có một số kiến nghị đến cấp có thẩm quyền như sau:

Thứ nhất: UBND tỉnh và các sở, ngành tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ được giao cần tăng cường đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, quảng bá bằng nhiều hình thức, biện pháp để mọi người và doanh nghiệp hiểu rõ PCI chính là quyền lợi trong hoạt động sản xuất kinh doanh của mình; tích cực hưởng ứng và tham gia có hiệu quả vào các hoạt động cụ thể, góp phần cải thiện và nâng cao chỉ số PCI của tỉnh. Các cơ quan chức năng cần kịp thời truyền tải đầy đủ, chính xác các thông tin, nhất là về đầu tư phát triển các công trình, dự án, mua sắm công… mà các doanh nghiệp rất quan tâm.

Thứ hai: PCI là chỉ số đo lường và xếp hạng chất lượng điều hành kinh tế của chính quyền các địa phương dựa trên môi trường kinh doanh và chính sách phát triển khu vực kinh tế tư nhân thông qua cảm nhận của các doanh nghiệp dân doanh. Việc đánh giá về tính hiệu quả trong thực hiện PCI theo đó cần phải được xem xét ở nhiều khía cạnh, góc độ khác nhau. Vì vậy, các sở, ngành cấp tỉnh, UBND các huyện, thành phố theo chức năng, nhiệm vụ được giao cần có những chỉ đạo cụ thể, có giải pháp mang tính căn cơ, đi vào chiều sâu; cần thiết kế các mô hình, cách làm mới để thu hút doanh nghiệp cùng thực hiện tham gia đồng hành cùng với tiến trình kiến tạo, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Thứ ba: Trên cơ sở đánh giá kết quả chỉ số PCI năm 2016, đối với các chỉ số thành phần bị giảm điểm so với năm 2015 và thấp hơn so với điểm trung vị cả nước, các sở, ngành tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ được giao cần chủ động tổ chức nghiên cứu, phân tích, đánh giá về thực trạng, ưu điểm, hạn chế, tồn tại và nguyên nhân chủ yếu nhất để đề xuất các chủ trương, giải pháp tháo gỡ.

Thứ tư: Chính quyền các cấp tiếp tục quan tâm hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong sản xuất, kinh doanh đặc biệt là về thủ tục hành chính; đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ doanh nghiệp; cần nghiên cứu, đổi mới phương thức hoạt động của Trung hỗ trợ phát triển doanh nghiệp của tỉnh; có giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề gắn với nhu cầu của doanh nghiệp; thường xuyên tổ chức, đổi mới, nâng chất các cuộc tiếp xúc, gặp gỡ, trao đổi với doanh nghiệp, lắng nghe và đồng hành cùng doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc; xây dựng môi trường kinh doanh thông thoáng, thuận lợi, hiệu quả cho doanh nghiệp thuộc tất cả các thành phần kinh tế.

NSC