Những năm qua công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) trên địa bàn tỉnh có sự chuyển biến tích cực; nhiều vụ KNTC mới phát sinh được xem xét giải quyết kịp thời, hạn chế tình trạng khiếu kiện đông người, vượt cấp; các vụ KNTC tồn đọng, kéo dài được tập trung giải quyết. Số người và đơn thư KNTC giảm so với cùng kỳ. Năm 2014 và 8 tháng đầu năm 2015 các cơ quan hành chính nhà nước trong tỉnh đã tiếp 4.873 lượt, có 5.773 lượt người đến yêu cầu, KNTC, phản ánh, kiến nghị 1.407 vụ việc; có 22 đoàn đông người với 09 vụ việc. Trong đó, năm 2014 tiếp 3.524 lượt, có 3.926 lượt người đến yêu cầu, KNTC, phản ánh, kiến nghị 715 vụ việc; có 15 đoàn đông người với 06 vụ việc (so với cùng kỳ giảm 3.082 lượt và giảm 3.832 người). Trong 8 tháng đầu năm 2015 tiếp 1.349 lượt với 1.847 người, 692 vụ, có 15 đoàn đông người với 06 vụ việc (so với cùng kỳ giảm 811 lượt và giảm 884 người). Số đơn nhận trong năm 2014 và 8 tháng đầu năm 2015 là 2.979 đơn, số đủ điều kiện xửi lý 2.670 đơn (2.627 khiếu nại, 43 tố cáo). Trong đó, khiếu nại thuộc thẩm quyền là 987, số vụ việc thuộc thẩm quyền là 963, đã giải quyết 820 vụ, đạt 85,2%. Riêng 8 tháng năm 2015, khiếu nại thuộc thẩm quyền là 375, số vụ việc thuộc thẩm quyền là 372 (so cùng kỳ giảm 63 đơn); đã giải quyết 344 vụ, đạt 92,5%.

Kết quả rà soát và xử lý các vụ việc tồn đọng, kéo dài theo các kế hoạch của Thanh tra Chính phủ được tỉnh chú trọng thực hiện và đạt kết quả tốt. Tỉnh xác định có 19 vụ sau khi rà soát theo Kế hoạch 1130/KH-TTCP và 08 vụ theo Kế hoạch 2100/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ, đến nay đã xử lý cơ bản xong, chỉ còn 01 vụ đang xin ý kiến Thanh tra Chính phủ. Kết quả trên cho thấy, số người đi khiếu kiện đã giảm đáng kể, số đơn KNTC cũng giảm so với cùng kỳ; giải quyết các KNTC hàng năm đều đạt tỷ lệ cao. Hội đồng tư vấn giải quyết tranh chấp, khiếu nại về đất đai cấp tỉnh, cấp huyện họp định kỳ hàng tuần đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc xem xét, quyết định, kết luận các vụ việc đảm bảo đúng quy định. Việc bố trí lịch và thực hiện tiếp công dân tiếp công dân của Chủ tịch UBND theo định kỳ và đột xuất được thực hiện khá tốt. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho cán bộ và nhân dân được quan tâm thực hiện; việc giải thích, hướng dẫn cho người KNTC của cán bộ tiếp công dân, giải quyết KNTC được quan tâm góp phần hạn chế tình trạng KNTC không đúng thẩm quyền, vượt cấp.

Tuy nhiên, công tác này vẫn còn những khó khăn, hạn chế, như: hiệu quả tiếp công dân ở một số nơi chưa cao, năng lực cán bộ có mặt còn hạn chế; tiếp dân theo định kỳ và đột xuất của chủ tịch UBND và người đứng đầu một số cơ quan, đơn vị chưa đảm bảo theo quy định. Việc thực hiện chế độ bồi dưỡng đối với cán bộ tiếp công dân theo Nghị quyết số 15/2012/HĐND ngày 06/12/2012 của HĐND tỉnh Cà Mau và Quyết định số 22/2014/QĐ-UBND ngày 16/9/2014 của UBND tỉnh Cà Mau chưa được đồng bộ và nghiêm túc.

Công tác giải quyết KNTC ở một số nơi chưa được quan tâm đúng mức; thiếu phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, địa phương. Nhiều vụ việc KNTC giải quyết còn chậm, vi phạm về trình tự, thủ tục để công dân khiếu nại nhiều lần, vượt cấp; một số vụ việc giải quyết không đúng chính sách, pháp luật và phù hợp với thực tế nên không dứt điểm; có nơi chỉ chú trọng đến việc giải quyết hết thẩm quyền mà chưa quan tâm đến giải quyết dứt điểm vụ việc. Một số cán bộ, công chức được giao nhiệm vụ kiểm tra, xác minh, tham mưu giải quyết KNTC còn hạn chế về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, việc thẩm tra, xác minh, thu thập thông tin, chứng cứ không đảm bảo, nên khi ra quyết định giải quyết chưa chặt chẽ, chưa tạo được sự đồng thuận trong nhân dân; có những vụ việc phải thông qua Hội đồng tư vấn nhiều lần, kéo dài thời gian giải quyết. Có tình trạng KNTC liên quan đến lĩnh vực đất đai, trong khi tài liệu, giấy tờ liên quan qua nhiều thời kỳ nên bị thất lạc hoặc không đầy đủ, rõ ràng gây khó khăn cho công tác thu thập tài liệu, bằng chứng phục vụ giải quyết vụ việc.

Công tác tuyên truyền pháp luật về KNTC tuy đạt được những kết quả bước đầu nhưng, hiệu quả chưa cao. Một số nơi do người dân chưa hiểu rõ quy định của pháp luật nên khiếu nại, tố cáo không đúng trình tự, thủ tục, sai thẩm quyền, vượt cấp... Công tác thu hồi, bồi thường, giải phóng mặt bằng để triển khai thực hiện các dự án tại một số địa phương chưa làm tốt công tác tuyên truyền, vận động dẫn đến khiếu kiện kéo dài, gây mất an ninh trật tự.

Việc thực hiện quyết định giải quyết của cơ quan thẩm quyền đã có hiệu lực pháp luật còn gặp nhiều khó khăn, nhất là về đất đai, nhà ở, do đương sự cố tình không chấp hành, có đơn thư khiếu nại vượt cấp; một số quyết định được các cơ quan chức năng tổ chức thực hiện nhiều lần nhưng vẫn không xong; việc kiểm tra, đôn đốc thực hiện các quyết định đã có hiệu lực pháp luật chưa quyết liệt.

Ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận nhân dân còn hạn chế. Có những vụ việc đã được giải quyết nhiều lần, đúng chính sách, pháp luật, có lý, có tình nhưng người khiếu nại vẫn không chấp nhận, không chấp hành. Có một số trường hợp tái chiếm sau cưỡng chế thi hành, chính quyền địa phương lúng túng, bị động trong cách xử lý, chưa có biện pháp giải quyết dứt điểm.

Từ thực trạng nêu trên, xin có một số đề xuất, kiến nghị như sau:

UBND tỉnh tăng cường chỉ đạo thủ trưởng các cơ quan, đơn vị và địa phương thực hiện tốt chế độ tiếp công dân theo quy định; thực hiện nghiêm túc việc tổ chức đối thoại với công dân, nâng cao vai trò của người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong giải quyết KNTC. Tiếp tục kiện toàn về tổ chức và nâng cao trách nhiệm của các cơ quan tiếp công dân; nâng cao trách nhiệm của cán bộ, công chức các cơ quan tham mưu trong việc thẩm tra, xác minh và ra quyết định giải quyết đảm bảo đúng quy định, hợp tình, hợp lý, góp phần nâng cao chất lượng công tác giải quyết KNTC của công dân.

Chỉ đạo, đôn đốc các ngành chức năng và UBND huyện, thành phố triển khai thi hành các quyết định giải quyết KNTC đã có hiệu lực pháp luật; rà soát các vụ việc đã có quyết định giải quyết nhưng đến nay chưa thi hành dứt điểm để có biện pháp xử lý, giải quyết. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng trong cán bộ và nhân dân các chính sách, pháp luật về tiếp công dân và giải KNTC để hiểu và thực hiện đúng, tránh tình trạng KNTC không đúng sự thật, không đúng thẩm quyền...

Chỉ đạo hướng dẫn các địa phương thực hiện chi bồi dưỡng đối với cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư KNTC theo Nghị quyết số 15/2012/HĐND và Quyết định số 22/2014/QĐ-UBND của UBND tỉnh (như chi theo ngày/buổi làm việc hành chính thực tế hay chi theo ngày/buổi mà cán bộ có thực hiện (khi có công dân đến yêu cầu, khiếu nại) đảm bảo sự thống nhất, tránh tình trạng mỗi nơi có cách hiểu và thực hiện khác nhau.

Thanh tra tỉnh cần thực hiện tốt hơn nữa công tác quản lý nhà nước và tăng cường kiểm tra, đôn đốc thực hiện tốt công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC và triển khai thực hiện các quyết định giải quyết có hiệu lực pháp luật trên địa bàn tỉnh; thực hiện tốt hơn công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về tiếp công dân, quyền KNTC để người dân hiểu và chấp hành đúng, hạn chế tình trạng KNTC sai, làm mất an ninh trật tự..

UBND cấp huyện tiếp tục chú trọng và nâng cao chất lượng công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC. Bố trí cán bộ làm công tác tiếp công dân cần lưu ý về trình độ, kỹ năng tiếp công dân, để có thể hướng dẫn, giải thích cho người KNTC hiểu các quy định của pháp luật và thực hiện đúng. Thực hiện tốt công tác giải quyết đảm bảo các KNTC phải được giải quyết kịp thời ngay từ cơ sở; coi trọng biện pháp hòa giải ở cơ sở, thuyết phục, giáo dục đối với những tranh chấp trong nội bộ nhân dân; tuyên truyền, giáo dục và vận động nhân dân chấp hành tốt chủ trương, chính sách pháp luật. Rà soát các vụ việc khiếu nại đã có quyết định giải quyết nhưng kéo dài, đến nay chưa thi hành dứt điểm để có biện pháp xử lý, giải quyết; trường hợp cần thiết, báo cáo UBND tỉnh để có hướng xử lý dứt điểm nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của công dân. Chỉ đạo UBND cấp xã trong việc lập dự toán và thực hiện chi bồi dưỡng cho cán bộ làm công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư KNTC, kiến nghị theo đúng quy định.