Theo Quy chế hoạt động của Đoàn ĐBQH và Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp. Trước mỗi kỳ họp Quốc hội và kỳ họp HĐND, đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp phải tiếp xúc cử tri nơi bầu ra mình để nghe tâm tư, nguyện vọng của cử tri, thông qua đại diện của cử tri (đại biểu dân cử) để phản ảnh cho cơ quan có liên quan, cơ quan thẩm quyền và phản ảnh cho Quốc hội, Hội đồng nhân dân tại kỳ họp gần nhất. Kết quả kỳ họp của Quốc hội, kỳ họp của Hội đồng nhân dân, chậm nhất là 7 ngày, sau khi kỳ họp bế mạc, đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân phải báo cáo kết quả kỳ họp cho cử tri. Theo đó, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh Cà Mau đã làm đúng theo quy định, thể hiện trách nhiệm của người đại diện với cử tri, nhưng xem ra vẫn còn là vấn đề bất cập:
Trước mỗi kỳ họp Quốc hội, đại biểu Quốc hội phối, kết hợp với cơ quan chức năng tổ chức tiếp xúc cử tri tại một địa điểm nào đó (ở xã, phường, thị trấn…); mỗi lần tổ chức tiếp xúc, gặp gỡ cử tri được mời đến dự. Những vấn đề cử tri bức xúc hiện nay là những vấn đề liên quan đến cuộc sống, điển hình như: điện, đường, trường, trạm y tế, tham nhũng, tệ nạn xã hội, lãng phí, giá cả … là được cử tri phản ảnh, kiến nghị…
Cử tri phát biểu ý kiến, kiến nghị
Trước mỗi kỳ họp HĐND của từng cấp cũng được tổ chức tiếp xúc cử tri, những ý kiến, kiến nghị của cử tri nội dung cũng tương tự như phản ảnh, kiến nghị với ĐBQH; chỉ có khác nhau là vấn đề đó, liên quan đến cấp nào, thẩm quyền giải quyết vấn đề đó… Cách tổ chức tiếp xúc, găp gỡ như vậy, nếu tính về số lượng thì mỗi năm hai kỳ họp, mỗi cấp phải tiếp xúc cử tri bốn lần (mỗi kỳ họp tiếp xúc trước và sau kỳ họp) như vậy HĐND địa phương ba cấp và Quốc hội thì mỗi năm có những địa điểm cấp xã (nếu không có luân phiên) cử tri được dự 16 lần tiếp xúc với đại biểu dân cử các cấp. Nếu tính khía cạnh chi phí, theo kiểu tiếp xúc cử tri của cấp nào, cấp đó sắp xếp đi (không có sự phối hợp), thì chi phí một đơt tiếp xúc với cử tri với khoản chi khá lớn, bao gồm: nhiên liệu, xe (mỗi cấp đại biểu đi một số xe, mỗi chuyến đi nhiều chiếc); công tác phí (chi cho số người theo phục vụ, 4 cấp, 16 lần…) , chi hỗ trợ thuê mướn hội trường, trang trí, nước uống cho điểm tiếp xúc cũng 4 cấp, 16 lần; mà điều quan trọng nhất là thời gian đi lại, thời gian dự họp; chi phí tàu, xe đi lại của cử tri (nếu là 4 cấp thì 16 lần trong năm). Chưa nói đến vùng sông nước như Cà Mau, cử tri từ nhà đến nơi tập trung để gặp gỡ đại biểu của mình rát khoa khăn, phải đi bằng phuơng tiên thủy (vỏ composit, máy đuôi tôm) là số đông; trong số này có đến 70- 80% người lái phương tiện chưa được cấp Giấy phép lái phương tiện thủy (vì chưa học kịp)…
Phát hiện ra những khó khăn của cử tri khi tham dự các cuộc tiếp xúc của Đoàn ĐBQH và HĐND các cấp, giảm các khoản chi phí đi lại của cử tri. Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh nghiêm túc thực hiện phong trào học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về chống lãng phí và thực hành tiết kiệm, đồng thời để thực hiện lời dạy của Bác:
“Việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm,
Việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh”
Đoàn ĐBQH và Thường trực HĐND tỉnh thống nhất với Ủy ban MTTQ tỉnh “Tổ chức tiếp xúc cử tri theo hình thức một điểm, hai cấp” đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh phối hợp cùng tiếp xúc cử tri một điểm, một ngày, một chuyến công tác (phương tiện đi chung); nơi nào chuần bị đầy đủ, chu đáo, địa điểm thuận lợi thì tiến hành đồng thời Đại biểu 3 hoặc 4 cấp ( Đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND tỉnh, huyện, xã) cùng tiếp xúc cử tri cùng một ngày, một điểm. Qua hai lần phối hợp cho thấy kết quả mang lại lợi ích nhiều hơn là sự phiền toái. Những “cái 2, 3, 4” ( đại biểu 2 cấp, 3 cấp, và 4 cấp), giờ đây trở thành “một”. Ít nhất đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND tỉnh cùng đi 01 phương tiện (giảm được xăng, xe, tài xế…); nếu truớc đây đại biểu dân cử 4 cấp tổ chức tiếpxức ử tri 3, 4 điểm, thì nay chỉ còn một và 2 điểm (một điểm nhưng mời đại diện cử tri nhiều ấp, khóm); giảm được công tác chức, trang trí, địa điểm hội trường, điện nước…); đặc biệt là giảm được thời gian, chí phí đi lại cho cử tri (nhất là cử tri nghèo). Nội dung ý kiến, kiến nghị, phản ảnh, của cử tri vẫn ghi nhận đầy đủ ( ý kiến nào thuộc thẩm quyền của Quốc hội, của Bộ, ngành Trung ương thì Thư ký đi theo ghi, tổng hợp; ý kiến, kiến nghị nào thuộc thẩm quyền của tỉnh/huyện/ xã do Tổ đại biểu HĐND tỉnh tổng hợp chuyển đến cho cấp đó…).
Đại biểu Quốc hội tiếp xúc cử tri
Cách phối hợp tổ chức tiếp xúc cử tri của đại biểu dân cử các cấp - nhất là đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND tỉnh Cà Mau cùng một điểm, một thời gian bước đầu đã được kết quả nhất định: đại biểu dân cử các cấp có dịp gần gũi, trao đổi kỹ năng hoạt đồng với nhau; cấp dưới học được cách họat động đại biểu cấp trên, cấp trên thấu hiểu được hoàn cảnh, tình hình họat động của cấp dưới; được cử tri đồng thuận hoan nghênh; chi phí các cuộc tiếp xúc chi từ ngân sách giảm, có đợt phối hợp chặt chẽ chi phí giảm lên đến 50- 60% so với trước; thời gian dự hội họp của cử tri cũng giảm nhiều; ngược lại trách nhiệm của từng đại biểu, Đoàn đại biểu được tăng lên qua từng cuộc tiếp xúc, thể hiện qua việc lắng nghe, sàng lọc ý kiến để tiếp thu, phân tích và trả lời cho cử tri theo cấp của mình.
Lâm Quang Gẫm