Nét nổi bật là án hình sự được TAND hai cấp đưa ra xét xử kịp thời, không để án quá hạn luật định; tổ chức 50 phiên tòa xét xử lưu động, công khai một số vụ án nghiêm trọng, góp phần tích cực vào công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật. Các loại án dân sự, hôn nhân gia đình, lao động giải quyết đều đạt tỷ lệ từ trên 60% trở lên. Công tác thi hành án hình sự, hội thẩm nhân dân (HTND) và tổ chức bộ máy được lãnh đạo ngành quan tâm củng cố, kiện toàn góp phần đảm bảo hoạt động xét xử. Công tác chuẩn bị nhân sự cho việc bầu mới HTND được các cấp ủy, chính quyền và ngành Tòa án quan tâm triển khai thực hiện kịp thời và đúng theo yêu cầu, chỉ đạo. Kết quả tại kỳ họp thứ Nhất HĐND tỉnh đã có 26 vị trúng cử được bầu làm HTND nhiệm kỳ 2016-2021.

Tuy nhiên, khó khăn, hạn chế trong tổ chức và hoạt động của TAND hai cấp cũng còn nhiều. Do lượng án thụ lý tăng khá cao trong khi biên chế Thẩm phán còn thiếu nên tạo áp lực trong giải quyết án của thẩm phán; kết quả giải quyết một số loại án còn thấp, chưa đáp ứng yêu theo các Nghị quyết 37 và 63 của Quốc hội; án quá hạn luật định tuy có giảm nhưng vẫn còn xảy ra (08 vụ việc). Chất lượng xét xử một số vụ án còn hạn chế, tỷ lệ án bị hủy, bị sửa do lỗi chủ quan tuy có giảm nhưng vẫn còn nhiều. Số án bị hủy là 45,5 vụ, trong đó bị hủy do lỗi chủ quan là 38 vụ, chiếm 0,93% (so với cùng kỳ giảm 23 vụ). Số án bị sửa năm là 83 vụ, trong đó sửa do lỗi chủ quan 60 vụ, chiếm 1,46% (so cùng kỳ giảm 15 vụ). Đáng lưu ý có vụ Tòa xử cho bị cáo hưởng án treo chưa thỏa đáng, không được dư luận đồng tình. Về trụ sở làm việc của các Toà án nhìn chung đều có diện tích chật hẹp, xuống cấp nghiêm trọng; cơ sở vật chất phục vụ hoạt động xét xử chưa đáp ứng yêu cầu, nhất là trong việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ mới theo lộ trình cải cách tư pháp hiện nay.

Những tồn tại, hạn chế nêu trên, về khách quan một phần do những khó khăn chung hiện nay về cơ chế, chính sách và nguồn lực đầu tư của Nhà nước; do lượng án tăng cao qua hàng năm; đội ngũ thẩm phán được tăng cường nhưng chưa đáp ứng yêu cầu xét xử. Về mặt chủ quan, do công tác quản lý, điều hành ở một số TAND chưa thật hiệu quả, có nhiều đổi mới, nhất là trong công tác tổ chức cán bộ. Một số thẩm phán do áp lực công việc chưa nghiên cứu sâu sắc, đầy đủ, khi nhận định và ra phán quyết trong một số bản án chưa đúng, chưa chặt chẽ, nhất là về thủ tục tố tụng, dẫn đến án bị hủy, sửa.

Từ thực tế giám sát của Ban Pháp chế HĐND tỉnh Cà Mau, thấy rằng cần có sự đột phá trong triển khai các giải pháp để đổi mới, nâng cao chất lượng xét xử của TAND trong điều kiện mới hiện nay, khi các đạo luật mới về tố tụng tư pháp như BLHS, Bộ luật TTHS, BLDS, Bộ luật TTDS và Luật TTHC vừa được Quối hội ban hành. Thiết nghĩ các cấp các ngành, nhất là Chánh án TAND tỉnh Cà Mau cần tiếp tục có giải pháp tích cực và quyết liệt hơn trong công tác củng cố, kiện toàn tổ chức, bộ máy, bổ sung thẩm phán để đảm bảo đủ sức giải quyết án; kịp thời phản ánh, kiến nghị đến cấp có thẩm quyền để xử lý, tháo gỡ khó khăn. Tổ chức tốt công tác tập huấn, quán triệt, nghiên cứu sâu các đạo luật mới ban hành phục vụ công tác xét xử, giải quyết án trong điều kiện mới; thường xuyên tổ chức bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ, kỹ năng xét xử của Thẩm phán và HTND. Tiếp tục chỉ đạo sâu sát hơn đối với lãnh đạo TAND cấp huyện và các Tòa chuyên trách trong việc giải quyết án, đẩy nhanh tiến độ giải quyết án và nâng cao chất lượng xét xử các loại án. Kịp thời có tăng cường, hỗ trợ cho các địa phương có lượng án tăng cao. Phấn đấu thực hiện giảm đến mức thấp nhất tỷ lệ án bị hủy, bị sửa do lỗi chủ quan, không để án tồn, án quá hạn luật định. Cần có quy chế phối hợp giữa Chánh án TAND tỉnh với các sở, ngành hữu quan trong công tác đo đạc, thẩm định giá, định giá, giám định… để có cơ sở thực hiện các thủ tục pháp lý trong tố tụng đạt kết quả tốt hơn.

Hiện nay trụ sở làm việc của TAND tỉnh và TAND một số huyện (kể cả Thành phố Cà Mau) quá chật hẹp, xuống cấp nghiêm trọng, rất cần có sự quan tâm đặc biệt của Thường trực Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh chỉ đạo và tạo điều kiện sớm triển khai các bước quy hoạch, bố trí quỹ đất đủ rộng theo yêu cầu của TAND tối cao để sớm xây dựng trụ sở và cơ sở vật chất phục vụ hoạt động xét xử của TAND hai cấp trong tỉnh đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp. Kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh tạo điều kiện và có biện pháp hỗ trợ để Tòa án và VKSND tỉnh triển khai tổ chức các phiên tòa trực tuyến theo tinh thần cải cách tư pháp hiện nay.

NSC